مدیران بر‌تر دنیای آی تی؛ مارک زاکربرگ، بنیانگذار فیس بوک

مارک الیوت زاکربرگ را با عناوینی همچون برنامه نویس رایانه‌ای و کارآفرین اینترنتی می‌شناسند. اما این جوان ۲۸ ساله آمریکایی همه شهرتش را مدیون بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی دنیا یعنی فیس بوک است. زاکربرگ بنیانگذار این شبکه اجتماعی و مدیر عامل کنونی آن است. زاکربرگ در دوران دانشجویی‌اش در دانشگاه هارواد در سال ۲۰۰۴ به اتفاق چندتن از همکلاسی‌هایش به نام‌های داستین مسکوویتز، ادواردو ساورین و کریس هیوز شرکت فیس بوک را تاسیس کردند. فیس بوک که حالا ۸ ساله شده است در سراسر جهان بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر دارد.

زندگی شخصی

زاکربرگ در ماه می‌۱۹۸۴ در نیویورک متولد شد. پدرش دندان‌پزشک و مادرش روان‌پزشک بود. وی در دوران نوجوانی که در کالج استرا آکادمی درس می‌خواند توانست در رشته‌های علمی ریاضیات، ستاره‌شناسی و فیزیک جوایز مختلفی را از آن خود کند. زاکربرگ علاقه زیادی نیز به مطالعات کلاسیک داشت و زمانی که وارد کالج شد می‌توانست به زبان‌های فرانسه، عبری، لاتین و یونانی باستان بخواند و بنویسد. زاکر برگ دو توانمندی دیگر نیز داشت و که باعث می‌شد در آن زمان زبانزد اطرافیانش شود: اشعار کلاسیک زیادی مثل ایلیاد و ادیسه هومر را از حفظ می‌خواند و در ورزش شمشیر بازی نیز تبحر زیادی داشت.

 

زاکربرگ دانش آموز مقطع راهنمایی بود که با رایانه و طراحی نرم افزار آشنا شد. در آن زمان پدرش برنامه نویسی به زبان Atari BASIC را به او آموخت و یک برنامه نویس مشهور به نام دیوید نیومن را برای تدریس خصوصی او استخدام کرد. نیومن زاکربرگ را یک اعجوبه می‌نامید. زاکر برگ در‌‌ همان دوران یک دوره برنامه نویسی را نیز در مرسی کالج نیویورک گذراند.

وی از‌‌ همان ابتدای برنامه نویسی علاقه زیادی به نرم افزار‌ها و ابزارهای ارتباطی و شبکه‌ای داشت. در آن زمان برای پدرش که دندانپزشک بود برنامه‌ای به نام زاکرنت طراحی کرد که پدرش به کمک آن توانست رایانه‌های مطب دندانپزشکی خود را به رایانه خانه‌اش متصل کند. امروزه زاکرنت را نسخه اولیه مسنجر پیام فوری AOL که سال بعد به بازار آمد می‌دانند.

زاکربرگ در زمانی که دانش آموز دبیرستان بود کار مهم دیگری نیز انجام داد. وی برای شرکت اینتلیجنت مدیا گروپ برنامه پخش موسیقی طراحی کرد که سیناپس (Synapse) نامیده می‌شد. این برنامه به کمک هوش مصنوعی می‌توانست عادت‌های کاربران در گوش کردن به موسیقی را تشخیص دهد. این برنامه در آن زمان محبوبیت زیادی کسب کرد و شرکت‌های AOL و مایکروسافت تلاش زیادی کردند تا زاکربرگ را به استخدام خود درآورند، اما زاکربرگ ورود به دانشگاه هاروارد در سپتامبر ۲۰۰۲ را کار در این شرکت‌ها ترجیح داد.

راه اندازی بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی دنیا

زاکربرگ در دانشگاه هاروارد در رشته روان‌شناسی و علوم رایانه‌ای تحصیل می‌کرد. وی که در دوران دانشجویی‌اش همه از او با عنوان اعجوبه برنامه نویسی یاد می‌کردند، برنامه‌ای با عنوان Coursematch طراحی کرد که شبیه برنامه‌های انتخاب واحد بود. دانشجویان به کمک این برنامه می‌توانستند کلاس‌های خود را با توجه به انتخاب دیگر دوستان و همکلاسی‌هایشان انتخاب کنند و گروه‌های مطالعاتی مختلفی را شکل دهند. کمی بعد او برنامه‌ای طراحی کرد که در ابتدا آن را «فیس‌مش» (Facemash) می‌نامید. این برنامه به دانشجویان اجازه می‌داد از میان عکس‌های افراد مختلف خوش قیافه‌ترین فرد را انتخاب کنند.

  زاکربرگ وب‌سایت فیس بوک را در ۴ فوریه ۲۰۰۴ از اتاقش در خوابگاه دانشگاه هاروارد راه اندازی کرد. پس از آن تصمیم گرفت امکان استفاده از آن را در مدارس و دانشگاه‌های دیگر هم فراهم کند

آریه هزیت، هم اتاقی زاکربرگ در دانشگاه هاروارد درباره این برنامه گفته است: ما در آن زمان کتاب‌هایی داشتیم که فیس بوک (FaceBook) نامیده می‌شد. این کتاب‌ها دارای اسامی و تصاویر افرادی بود که در خوابگاه‌های دانشجویی زندگی می‌کردند. زاکربرگ در ابتدا وب سایتی طراحی کرد و عکس دو نفر را بر روی آن می‌گذاشت. بازدیدکنندگان سایت می‌توانستند درباره اینکه کدام یک از این دو نفر قیافه جذاب تری دارند، نظر بدهند. در پایان نظرات کاربران به رتبه بندی تبدیل و جذاب‌ترین فرد اعلام می‌شد. این سایت در یکی از تعطیلات آخر هفته از کار افتاد. استقبال گسترده دانشجویان هاروارد از آن باعث شد سرور مرکزی دانشگاه از کار بیفتد و دسترسی دانشجویان به اینترنت قطع شود. در زمان راه اندازی سایت «فیس‌مش»، دانشجویان از مسئولان دانشکده می‌خواستند وب سایت داخلی مشابهی طراحی کنند تا آن‌ها بتوانند عکس‌ها و جزئیات بیشتری از خود در آن به اشتراک بگذارند. زاکربرگ که این درخواست‌ها را شنیده بود، خود دست به کار شد و وب سایتی طراحی کرده بود که به مراتب از آنچه مسئولان دانشگاه راه اندازی کرده بودند، بهتر بود. این وب سایت فیس بوک نام گرفت.

زاکربرگ وب سایت فیس بوک را در ۴ فوریه ۲۰۰۴ از اتاقش در خوابگاه دانشگاه هاروارد راه اندازی کرد. پس از آن زاکربرگ تصمیم گرفت امکان استفاده از این وب سایت را در مدارس و دانشگاه‌های دیگر هم فراهم سازد. مدتی بعد، وی به همراه چندنفر از دوستانش به پالو آلتو در کالیفرنیا رفتند و خانه کوچکی اجاره کردند. آن‌ها از این خانه به عنوان دفتر کار خود استفاده می‌کردند. رفته رفته کار فیس بوک بالا گرفت و شرکت‌های زیادی برای خرید آن ابراز تمایل می‌کردند. اما زاکربرگ هیچکدام از این پیشنهادات را نپذیرفت. خود وی در این باره گفته بود: «… این کار را به خاطر پول انجام ندادیم. برای من و همکارانم مهم‌ترین موضوع این بود که توانسته بودیم یک جریان آزاد اطلاعات را برای افراد ایجاد کنیم. مالکیت غول‌های تجاری بر شرکت‌های رسانه‌های برای من ایده جذابی نبود.»

زاکر برک در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد کاربران فیس بوک به مرز ۵۰۰ میلیون نفر رسیده است.

۲۴ می‌۲۰۰۷ زاکربرگ پلت فرمی را برای شبکه اجتماعی فیس بوک طراحی کرد که برنامه نویسان به کمک آن می‌توانستند نرم افزارهای کاربردی سازگار با فیس بوک را طراحی کنند. گفته می‌شود هم اکنون بیش از ۸۰۰ هزار برنامه نویس در سراسر دنیا از این پلت فرم استفاده می‌کنند.

مجله تایم در سال ۲۰۱۰ زاکربرگ را به عنوان شخصیت سال خود برگزید

عناوین و موفقیت‌ها

زاکر برگ در سال ۲۰۰۷ در فهرست منشرشده از سوی شرکت MIT به عنوان بزرگ‌ترین مبتکر جوان جهان معرفی شد.

مجله تایم در سال ۲۰۱۰ زاکربرگ را به عنوان شخصیت سال خود برگزید. در سال ۲۰۱۱ وی با ۱۷٫۵ میلیارد ثروت به جوان‌ترین میلیاردر جهان تبدیل شد. نشریه ونیتی فیر (Vanity Fair) نیز در سال ۲۰۱۰ فهرست صدنفر از تاثیرگذار‌ترین شخصیت‌های عصر اطلاعات را منتشر کرد که مارک زاکر برگ نفر اول این فهرست بود.

مارک زاکربرگ و فیس بوک در سال ۲۰۱۰ موضوع یک فیلم سینمایی با عنوان «شبکه اجتماعی» قرار گرفتند. در این فیلم که ساخته دیوید فینچر است، جسی ایزنبرگ نقش مارک زاکربرگ را بازی کرد. وقتی ماجرای ساخت این فیلم را به زاکربرگ گفتند او در پاسخ گفت «کاش تا زمانی که زنده هستم هیچکس درباره من فیلمی نمی‌ساخت.»