معرفی کامل دیسک های Blu-ray

وقتی چندین سال پیش صحبت از دیسکهای نوری، DVD به میان آمد خیلی ها باور نمی کردند که بتوان بر روی یک دیسک نوری چندین گیگابایت اطلاعات ذخیره کرد ولی بعد از آنکه دیسکهای  DVDبه بازار آمد و تقریبا در دسترس همگن قرار گرفت این موضوع برای مردم عادی شد. اکنون با گذشت چندین سال از آن زمان شاهد ورود دیسک های جدیدی به بازار هستیم که توانایی ذخیره اطلاعاتی در حدود چند برابر DVD را دارند و این موضوع به ما این نوید را می دهد که در آینده نه چندان دور، شاهد ورود دیسکهایی با حجم فوق بالا و ویژگیهای دوچندان باشیم.

از اواسط دهه ۹۰، با ظهور یک تکنولوژی جدید، صوت و تصویر دیجیتال به خانه های سراسر جهان پاگذاشت. این تکنولوژی، همانا ظهور پدیده نوپای رسانه CDهای دیجیتال و پس از آن DVD بود که تحولی عظیم در صنعت چند رسانه ای و صوت و تصویر ایجاد کرد. اکنون و در حال حاضر با پیدایش دیسک های Blu-ray یا (به اختصار) BD ها، این صنعت در آستانه تحولی دیگر قرار دارد این دیسک ها با توانایی بالایی که در ذخیره اطلاعات دارند

تاریخچه

پس از اینکه شرکت شوجی ناکمورا ( Shuji  Nakamura) توانست نسخه آزمایشی دیود لیزر آبی را ابداع کند،  که این باعث آغاز مرافعه تجاری طویلی گردید.

در سال ۲۰۰۲، دو شرکت سونی و فیلیپس بعد از مدتها همکاری در ساخت دیسک های نوری، تکنولوژی جدیدی را که بر اساس پرتوهای لیزر آبی کار می کند، HD-DVD و  Blu-ray نامگذاری نمودند البته HD-DVD متعلق به فیلیپس بود که سرانجام قافیه را باخت و فرمت HD-DVD قبل از اینکه واقعاً مورد استفاده عملی قرار گیرد، از صحنه محو شد که علت آن هم عدم حمایت شرکت های بزرگ فیلم سازی از این فرمت بود. بدین ترتیب فرمت Blu-ray حاکم بلامنازع میدان شد.

دیسک هایBlue ray توسط انجمن دیسک Blue ray، گروهی از شرکتهای ارائه دهنده لوازم الکترونیکی، سخت افزار کامپیوتر(computer hardware) و شرکت های تولید کننده تصاویر متحرک ایجاد گردید.

دیسک های Blu-rayچیست؟

لوح های فشرده Blu-ray Disk یا BD : نام یک نوع دیسک نوری است که نسل جدید لوح های فشرده و حافظه های نوری ذخیره رسانه ها هستند که با هدف ذخیره ویدیو های High-Definition با کیفیت فوق عالی در دست ساخت قرار گرفته اند و برای نخستین بار در سال ۲۰۰۶ آماده عرضه محصولات کمپانی های فیلم سازی بر روی این لوح های جدید و فوق کیفیت شدند.

نام Blu-ray برگرفته از Blue بخاطر رنگ آبی لیزری که در آن مورد استفاده قرار می گیرد و ray به معنای پرتو (پرتو لیزر) می باشد. دلیل حذف e پایانی در کلمه Blue این است که طبق نظر تولید کنندگان آن، یک لغت عادی و روزمره نمی تواند یک علامت تجاری باشد!

این نسل جدید از حافظه های نوری همان طور که از نام   Blu-ray مشخص است، به دلیل کمتر بودن طول موج اشعه لیزر آبی و بنفش ( که در حدود ۴۰۵ نانومتر است و در قیاس با طول موج DVD که از اشعه مادون قرمز استفاده می کند و در حدود ۶۵۰ نانومتر است )، به خواندن و رایت اطلاعات بر روی دیسک می پردازند که بدین ترتیب اطلاعات بسیار حجیم تری بر روی این نسل جدید لوح های فشرده که نسلی از دی وی دی ها هستند جای می گیرند.

به طور متوسط هر دیسک Blu-ray در حدود ۵ برابر یک DVD عادی ۴٫۷ گیگابایتی در خود اطلاعات ثبت می کند ! بنابراین Blu-ray های تک لایه در حدود ۱۵-۳۰ گیگابایت حافظه و Blu-ray های دولایه در حدود ۵۰ گیگابایت حافظه می توانند در خود جای دهند که ارقام بسیار قابل توجهیست ! در دیسک صد گیگابایتی لایه سومی برای ظرفیت بیش‌تر افزوده شده است.

با اینکه ویژگی های Blu-ray مشخص و نهایی شده اند، اما مهندسین همچنان در حال توسعه آن هستند. Blu-ray چهار لایه با ۱۰۰ گیگابایت فضا، شش لایه و ۲۰۰ گیگا بایت فضا، دیسک هایی هستند که کار بر روی آنها شروع شده و در حال تحقیقات و پیشرفت است. توسعه لایه ها حتی تا ۱۰ لایه اما با ۲۵۰ گیگ نیز مطرح شده، اما مشکل تولید آن، پایین بودن تکنولوژی دیسک خوان های امروزی عنوان شده.

به طور متوسط بر روی یک Blu-ray Disk دو لایه در حدود ۹ ساعت فیلم با کیفیت فوق عالی HD (High Definition) و در حدود ۲۳ ساعت فیلم با کیفیت بالایSD (Standard-Definition) ذخیره می شود!

BD ها نه تنها ظرفیت بالاتری نسبت به DVD های رایج دارند، بلکه همراه خود قابلیت جدیدی را نیز عرضه می کنند که در آن می توان به اینترنت متصل شده و قسمتهای جنبی بیشتری از فیلم (مانند زیرنویس و پخش با زبانهای مختلف) را دانلود کرد.

طرز کار دیسک های Blu-ray

این نوع دیسک ها،صوت و تصویر دیجیتال را در حفره های (Pits) نگهداری می کنند(شیارهایی حلزونی از مرکز دیسک به سمت لبه ، مانند CD و DVD ) و لیزر آبی جهت خواندن این اطلاعات ، قسمتهای کناری این حفره ها (یعنی بر آمدگی ها) را بر روی دستگاه ضبط و پخش می خواند. در حقیقت هر چه یک دیسک بتواند حجم بالاتری از اطلاعات را در خود ذخیره کند، این روزنه ها باید کوچکتر و بهم فشرده تر باشند. روزنه های کوچکتر و در نتیجه برآمدگی های کوچکتر ، طبیعتا به لیزری با دقت بیشتر برای خواندن نیاز دارند.

طول موج کوچکتر، پرتو را قادر می سازد با دقت بیشتری روی دیسک متمرکز شده و اطلاعات ضبط شده در روزنه هایی را بخواند که تنها ۱۵ میکرون طول دارند، که دو برابر کوچکتر از روزنه های موجود بر روی یک DVD است.

اندازه کوچکترین نقطه ای که لیزر توانایی تمرکز روی آن را دارد به وسیله تجزیه یا پراش نور محدود می شود و به طول موج نور و روزنه عددی (شعاع همگرایی نور) که نور از آن عبور میدهد و لنزی که برای تمرکز استفاده می شود، بستگی دارد. با کاهش طول موج و افزایش روزنه عددی از ۰٫۶ به ۰٫۸۵ و نازکتر کردن لایه پوششی برای جلوگیری از آثار ناخواسته نوری، پرتو های لیزر توانایی تمرکز بیشتر در یک نقطه را پیدا خواهد کرد. این امر باعث امکان ذخیره بیشتر در سطح یکسان را می دهند.

آشنایی با  Player، دیسک ها، اتصالات

تمام پخش‌کننده‌های Blu-ray قادر هستندDVD  ها را بخوانند و با پردازنده داخلی خود، مجددا با کیفیت بهتری پردازش کنند. دستگاه Blu-ray حتی برای نمایشDVD ‌ها هم مفیدتر است.

تقریبا تمام پخش‌کننده‌های Blu-rayری یک پورت اترنت دارند تا به شبکه متصل شوند. بسیاری از شبکه‌های Wi-fi نیز پشتیبانی می‌کنند، بنابراین می‌توان از طریق یک کابل شبکه که به اینترنت متصل است،‌ از قابلیت‌های Blu-rayری زنده و به‌روزرسانی سخت‌افزارهای هر دستگاه نیز بهره‌مند شد.

قابلیت‌های وب:

اکثر پخش‌کننده‌ها از اینترنت برای دسترسی به محتوای تصویری و صوتی استفاده می‌کنند. می‌توان با کمک همین Blu-rayری‌ها و در حالی که به مبل پذیرایی خود تکیه زده‌اید، پیکاسا، نت‌فلیکس، Vudu،Pandora و Slacker  را به‌طور کامل چک کنید. برخی از سازندگان همچون سامسونگ و ویزیو، از ویجت‌هایی پشتیبانی می‌کنند که اخبار، آب و هوا و دسترسی به سایت‌هایی چون فیس‌بوک و تویتر را از طریق تلویزیون فراهم می‌کنند.

دو قابلیت موجود در دیسک‌های Blu-ray:

نمایش جایزه و دیسک  Blu-ray زنده.

نمایش جایزه (Bonus View) قابلیت تصویر در تصویر است و هنگامی فعال می‌شود که پخش‌کننده شما از دکودر صدا و تصویر دیگری نیز برخوردار باشد. (تقریبا تمام دستگاه‌هایی که در دو سال اخیر تولید شده‌اند، از این قابلیت پشتیبانی می‌کنند.) دیسک‌های Blu-ray ‌زنده نیز از محتوای قابل دانلود یا محتوای وب پشتیبانی می‌کنند.

برخی از پخش‌کننده‌ها نشان BD-Live Ready‌ دارند. هنگام خرید این دستگاه‌ها به‌‌یاد داشته باشید که این پخش‌کننده‌ها از حافظه داخلی برای پشتیبانی از این قابلیت برخوردار نیستند، اما می‌توان از یک حافظه جانبی همچون USB دیسک‌ها برای فعال‌سازی چنین قابلیتی استفاده کرد.

اتصالات:

تمام پخش‌کننده‌های Blu-ray از کابل HDMI استفاده می‌کنند و می‌توانند از طریق همین یک کابل، صدا و تصویر را منتقل کنند. پورت HDMI می‌تواند از وضوح تصویر Blu-rayری، به‌علاوه انواع فرمت‌های صوتی (از جمله Dolby True HD  و DTS-HD) پشتیبانی کند. فقط چند شرکت سازنده، کابل HDMI را داخل بسته می‌گذارند.

مزایای دیسک های Blu-ray:

یکی از تفاوتهای بزرگ بین تکنولوزی Blu-rayبا دیگر فناوریها در ضخامت لایه

پلاستیکی است که در دیسک نوری به کار می رود . در دیسکهای DVD  معمول و HD-DVD ، ضخامت این لایه در حدود ۰/۶ میلی متر است ( ۶۰۰ میکرو ) که به وسیله یک لایه پلیمری و فرعی پوشانده شده است .در صورتیکه در دیسکهای Blu-ray ، این لایه تنها در حدود ۰/۱ میلی متر ضخامت دارد که به وسیله لایه های فرعی بسیار نازکی پوشانده شده است .

در نتیجه به علت نازک بودن لایه های دیسک Blu-ray :

۱٫ در این فناوری ، پخش شدن و پراکندگی امواج لیزر کمتر خواهد بود و بنابراین ثابت انتقال و دریافت داده با تداخل و نویز کمتر ، امکان پذیر است .

۲٫ کمبود مواد و نازکی لایه ها باعث افزایش نفوذ پذیری لیزر و همچنین موجب ایجاد نقاط نازکتر و کوچکتر بر روی سطح دیسک می شود که این عامل باعث افزایش میزان ذخیره سازی اطلاعات بر روی هر لایه از دیسک می شود و به همین دلیل دیسکهای Blu-ray دارای ظرفیت بالاتری نسبت به DVD و HD-DVD هستند .

-ضبط برنامه های تلویزیونی کیفیت بالا (HDTV) بدون افت کیفیت.

– حرکت و جهش آنی به هر نقطه از دیسک.

– ضبط یک برنامه، همزمان با پخش برنامه ایی دیگر روی دیسک.

– امکان ایجاد play list.

– ویرایش و مرتب کردن برنامه های ضبط شده روی دیسک.

– جستجوی خودکار برای فضای خالی روی دیسک، جهت جلوگیری از ضبط بر روی برنامه های قبلی

معایب دیسک های Blu-ray:

اگرچه کاهش ضخامت دیسک باعث افزایش ظرفیت در دیسکهای Blu-rayگردیده ست ، این عامل باعث ایجاد مشکلاتی نیز می شود :

۱٫ در دیسکهایBlu-ray به علت کاهش ضخامت دیسک ، مقاومت آن در برابر خراش ها و ضربه ها کم شده است و در صورت ایجاد خراش بر روی دیسک و یا هرگونه برخورد کوچک ، شاهد اختلال در بازیابی اطلاعات خواهیم بود .

۲٫ یکی دیگر از عیوب دیسکهای Blu-rayنزدیک بودن لنز به صفحه دیسک است که این عامل سبب اختلال در کار لنز درایو ها  می شود . زیرا در صورتی که به طور ناگهانی ضربه کوچکی به درایو وارد شود ، باعث تماس بین دیسک و لنز خواهد شد و در کار درایو و دیسک ، ایجاد اختلال خواهد کرد .

( اخیرا شرکت TDK نوع جدیدی از دیسکهای نوری خود را که در مقابل آسیبها مقاوم است ، به بازار عرضه نموده و آنرا Armor Platingنامیده است بر طبق گفته  TDK این دیسها مقاومتی در حدود ۱۰۰ برابر دیسکهای معمولی دارند ).

گرداورنده : امیر ترابی