کنترل و جهت دهی افکار عمومی در انتخابات و سیاست با استفاده از فضای مجازی

مدتی است که هر اتفاقی که در سیاست رخ می دهد نام فضای مجازی را هم می شنویم. همان قدر که فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در بین کاربران بیشتر می شود، رفته رفته با تاثیرات آن در جنبه های مختلف زندگی آشنا می شویم. سیاست یکی از مهم ترین موضوعات زندگی تمام مردم جهان است. دلیل این امر آن است که انتخاب فردی که مسئولیت های مهم کشوری را بر عهده می گیرد می تواند به صورت مستقیم بر کیفیت و شرایط زندگی تمام افراد آن کشور تاثیر بگذارد. تاثیر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی آن قدر در انتخابات و سیاست زیاد شده است که کشورها در حال حاضر هم دیگر را به دخالت در انتخابات و سرنوشت کشورشان از طریق فضای مجازی متهم می کنند.

در این مطلب تهدیدات فضای مجازی آی تی پورت ابتدا به نقش فضای مجازی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا می پردازیم و سپس به چگونگی کنترل و جهت دهی افکار عمومی در انتخابات ریاست جمهوری کشورمان می پردازیم.

فضای مجازی همه ابعاد زندگی ما را احاطه کرده است. امروزه اقتصاد، سیاست، فرهنگ و زندگی ما با فضای مجازی گره خورده است مانند رصد کردن اخبار، خریدها و حتی ارتباطات بین افراد که تاثیر بسیاری در ارتباط بین اعضای خانواده ها گذاشته است بطوری که میانگین گفتگوهای افراد خانواده با یکدیگر، به ۱۵ دقیقه در روز کاهش داده است. هر چند که این مشکل با مدیریت فضای مجازی قابل کنترل است که پیشتر در آی تی پورت به نحوه مقابله با خطرات فضای مجازی پرداختیم. دکتر محمد صادق افراسیابی در سخنرانی های خود به خوبی به مسئله نقش فضای مجازی در انتخابات و سیاست پرداخت است که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

انتخابات یکی از موضوعات داغ فضای مجازی است. که این موضوع، فضای مجازی را به یک ابزار برای جذب آرا، ایجاد کمپین های سیاسی، همراه کردن مردم با خود و … کرده است.

نقش فضای مجازی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا

در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ما دیدیم در حالی که خانم کلینتون از حمایت نخبگان مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آمریکا و طبقات مختلف آمریکا در حوضه نخبگان بهرمند بود و هزینه بیشتر به تبلیغات خود اختصاص داد اما آقای ترامپ با هزینه کمتر و با استفاده از فضای مجازی پیروز انتخابات شد.

وقتی انتخابات آمریکا را تجزیه و تحلیل می کنیم که دلیل پیروزی ترامپ چه بود؟ به فضای مجازی می رسیم.

در حال حاضر ۶۲ درصد مردم آمریکا از طریق شبکه های اجتماعی از اخبار اطلاع پیدا می کنند و ۴۴ درصد بیان کرده اند که ما فقط از طریق فیسبوک اخبار را دنبال می کنیم. در چنین شرایطی فضای مجازی، فضای غالب در حوضه رسانه می باشد. که این نشان گر اهمیت فضای مجازی است.

در فضای مجازی بر خلاف رسانه های سنتی که ما حتما باید یک منبع معتبر داشته باشیم و صحت و دقت، اصالت داشت در فضای مجازی متاسفانه سرعت اصالت پیدا کرده است. به این معنا که در اکثر مواقع منبع مشخص نیست. یک خبر با یک منبع نامشخص در شبکه های اجتماعی منتشر می شود و دست به دست می چرخد و خیلی سریع مردم آن را باور می کنند. ترامپ دقیقا از همین موضوع استفاده کرد یعنی دقیقا سرمایه گذاری خود را به این ضعف فضای مجازی اختصاص داد.

شایعات مختلف در فضای مجازی ایجاد می شد و رقیب به دلیل سرعت بالای پخش شعایات فرصت پاسخ دادن را پیدا نمی کرد. فضای مجازی برای شایعات مورد استفاده قرار گرفت، اخبار مختلف که شاید خیلی آنها صحت نمی داشت اما این موضوع می توانست به ترامپ کمک کند و او را پیروز انتخابات کند.

تاثیر فضای مجازی بر انتخابات ریاست جمهوری کشورمان

انگاری سازی

مهم ترین روشی که معمولا در انتخابات استفاده می شود انگاری سازی است. بدین معنا که رسانه ها و افراد مختلف با استفاده از فضای مجازی می آیند یک تصویر ذهنی و نگرش از اشخاص برای ما خلق می کنند. دلیل این امر هم آن است که ما فرصت کافی برای شناخت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را نداریم از این رو ما از آن تصویری که رسانه ها از نامزدها می سازند، تصمیم می گیریم که به یک نامزد رای بدهیم یا ندهیم؟

مقلوب سازی

روش دیگر مقلوب سازی است. بدین صورت که ما یک تصویر از یک نفر خلق می کنیم و می گویم اگر این فرد ریس جمهور شود این اتفاقات بد رخ خواهد داد. و یا اگر این فرد عضو شورای شهر شود می تواند این اتفاقات بد رخ دهد. و مردم را از آینده خودشان می ترسانیم.

در حالی که خیلی وقت ها با مراجعه سابقه این افراد می بینیم برعکس این نامزد مسئولیت های داشته است که هیچ رخداد بدی در حوضه کاری وی در دوران مسئولیتش اتفاق نیفتاده است. و این نامزدها توان مدیریتی خوب دارند و تعامل خوبی با مردم داشته است!

اما راهکار مقابله با این ترفند مخرب چیست؟

مخاطب باید به خودش بگوید حسی که فیلم، عکس یا خبر به من القا می کند را متوقف کنم و بررسی کنم آیا این حسی که صاحب آن اثر دارد به من القا می کند حس درستی است یا خیر؟ مخاطب باید سواد عاطفی خود را بالا ببرد و توان مدیریت احساسات خود را داشته باشد. و از سمت دیگر باید مسئولیت اجتماعی خود را بالا ببرد. بدین معنا که به خود اجازه انتشار و یا بازنشر هر مطلب یا خبری را ندهد.

سوار شدن به واگن

روش دیگر که علاوه بر انتخابات در حوضه تبلیغات و تجارت هم مرسوم می باشد، سوار شدن به واگن می باشد.

برای درک بهتر این روش یک واگن قطار را تصور کنیم که این واگن در قصد حرکت کردن را دارد در کنار آن برخی ها اعلام می کنند بشتابید، عجله کنید وگرنه از این قطار جا می مانید. در این روش تلاش می شود گفت شود همه مردم، همه افرادی که روشن فکر هستند. تمام افرادی که به آینده کشور علاقمند هستند به فلان فرد رای می دهند، شما هم رای بدهید که از این قافله عقب نمانید به عبارت دیگر همه سوار این واگن هستند و شما هم عجله کنید.

اساسا دلیل انجام دادن برخی نظر سنجی ها و نظر سازی ها مبتنی بر همین روش است. که به مخاطب القا می کند فلان نامزد رای می آورد و شما هم به این نامزد رای دهید.

اما در فضای مجازی باید چگونه عمل کرد؟

اما به راستی با این همه دام های پهن شده در فضای مجازی باید چگونه عمل کرد؟ ما به شما چند راهکار را پیشنهاد می کنیم.

• تفکر انتقادی داشته باشید، به همه چیز و هر مطلب که به دست ما رسید خوشبین نباشیم.
• مسئولیت اجتماعی خودمان را بالا ببریم. در فضای مجازی مسئولانه حرکت کنیم، مسئولانه زندگی کنیم. و در خصوص هر مطالب و محتوای که به دست ما می رسد فکر کنیم و عقلانیت به خرج دهیم سپس در صورت تمایل و درستی آن را انتشار دهیم.
• داشتن هنر جستجو در موتورهای جستجو، برای مثال نام و سابقه نامزد مورد نظر را در گوگل سرچ کنیم. و به جستجوهای محدود بسنده نکنیم چرا که می توان صفحات اولیه برخی نتایج جستجو را هم مدیریت کرد!

نظر شما در خصوص نقش فضای مجازی و میزان اثر گذاری آن در سیاست و دیگر حوضه ها چیست؟