فایل jsp چیست و چه کاربردی در زبان برنامه نویسی جاوا دارد؟

 JSP چیست؟ یک مشخصه (Specification) از شرکت سان میکروسیستمز است که برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ معرفی شد. نسخه‌های رسمی آن، ۱.۰ و ۱.۱، هر دو در سال ۱۹۹۹ منتشر شدند و بسیار محبوب بودند. نسخه فعلی، ۱.۲، در سال ۲۰۰۱ منتشر شد و پرکاربردترین پیاده‌سازی JSP است. JSP در سال ۱۹۹۹ توسط شرکت Sun Microsystems (سان مایکروسیستمز) منتشر شد و مشابه PHP و ASP است، اما از زبان برنامه‌نویسی جاوا استفاده می‌کند. به طور خلاصه می توان گفت: JavaServer Pages (JSP) یک ویژگی شرکت Sun برای ترکیب جاوا با HTML برای ارائه محتوای پویا برای صفحات وب است. در این آموزش آی تی پورت به صفر تا صد معرفی فایل jsp می پردازیم، با ما همراه باشید.

فرمت jsp چیست؟

JavaServer Pages (JSP) یک فناوری استاندارد جاوا است که به شما امکان می‌دهد صفحات پویا و داده‌محور برای برنامه‌های وب جاوا بنویسید. JSP بر پایه مشخصات سرویس‌دهنده جاوا (Java Servlet) ساخته شده است. این دو فناوری به طور معمول با هم کار می‌کنند، به خصوص در برنامه‌های وب جاوا قدیمی‌تر. به عبارت دیگر، Jakarta Server Pages (JSP) (قبلاً به عنوان JavaServer Pages شناخته می‌شد) مجموعه‌ای از فناوری‌هاست که به توسعه‌دهندگان نرم‌افزار کمک می‌کند صفحات وب پویا و تولیدشده بر اساس HTML، XML، SOAP یا سایر انواع اسناد را ایجاد کنند.

اگرچه ممکن است فایل jsp انتخاب اول شما برای ساخت صفحات پویای وب نباشد، اما این یک فناوری اصلی جاوا برای وب است. صفحات JSP نسبتاً سریع و آسان ساخت می‌شوند و به صورت ساده و بدون مشکل با سرویس‌دهنده‌های جاوا در یک محیط سرولت مانند Tomcat تعامل می‌کنند. شما در برنامه‌های وب جاوا قدیمی‌تر با JSP روبرو خواهید شد و گاهی اوقات ممکن است برای ساخت صفحات پویا وب جاوا ساده، مفید باشد. به عنوان یک توسعه‌دهنده جاوا، باید حداقل با JSP آشنا باشید.

JSP چگونه کار می‌کند؟

معماری JSP یک دید سطح بالا از عملکرد JSP را نشان می‌دهد. معماری JSP یک معماری سه لایه است که شامل مشتری (Client)، سرور وب (Web Server) و پایگاه داده (Database) است. مشتری، مرورگر وب یا برنامه‌ای است که در سمت کاربر وجود دارد. سرور وب از یک موتور JSP یا به عبارتی یک ظرف (Container) استفاده می‌کند که JSP را پردازش می‌کند. به عنوان مثال، Apache Tomcat دارای یک موتور JSP داخلی است. موتور JSP درخواست JSP را می‌گیرد و محیط اجرایی برای فهم و پردازش فایل‌های JSP فراهم می‌کند. این موتور فایل‌ها را خوانده، تجزیه و تحلیل می‌کند، سرولت جاوا را ایجاد، کد جاوا را کامپایل و اجرا می‌کند و صفحه HTML را به مشتری بازمی‌گرداند. سرور وب به پایگاه داده دسترسی دارد. برای درک بهتر در این آموزش آی تی پورت، معماری JSP را در زیر آماده کرده ایم که مشاهده می کنید.

حالا به بحث درباره عملکرد jsp در آی تی پورت بپردازیم که مخفف Java Server Pages است. این یک فناوری سرور ساید (server-side) است و برای ایجاد برنامه‌های وب استفاده می‌شود. از آن برای ایجاد محتوای پویا در وب استفاده می‌شود. در JSP، برچسب‌ها برای درج کد جاوا در صفحات HTML استفاده می‌شوند. این یک نسخه پیشرفته از تکنولوژی سرولت است. این یک فناوری مبتنی بر وب است که به ما کمک می‌کند صفحات وب پویا و بدون وابستگی به پلتفرم ایجاد کنیم. در این فناوری، کد جاوا می‌تواند در صفحات HTML/XML یا هر دوی آن‌ها قرار گیرد. قبل از پردازش درخواست مشتری، JSP ابتدا توسط JSP Container به یک سرویس جاوا تبدیل می‌شود. فرایند پردازش JSP به صورت مرحله به مرحله توضیح داده شده است و قبل از آن تصویری برای درک فرآیند JSP ارائه شده است، که در زیر مشاهده می کنید.

مراحل پردازش فایل JSP

• مرحله ۱: مشتری به یک فایل با پسوند .jsp رفته و مرورگر یک درخواست HTTP به وب سرور ارسال می‌کند. به عنوان مثال، کاربر جزئیات ورود را وارد می‌کند و دکمه ثبت را فشار می‌دهد. مرورگر یک صفحه به نام jsp را از وب سرور درخواست می‌کند.
• مرحله ۲: اگر نسخه کامپایل شده JSP در وب سرور وجود داشته باشد، فایل را برمی‌گرداند. در غیر این صورت، درخواست به موتور JSP ارسال می‌شود. این کار با تشخیص آدرس URL با پسوند .jsp انجام می‌شود.
• مرحله ۳: موتور JSP فایل JSP را بارگذاری کرده و آن را به سرویس‌دهنده سرولت ترجمه می‌کند (کد جاوا). این کار با تبدیل تمام متن قالب به دستورات println و تبدیل عناصر JSP به کد جاوا انجام می‌شود. این فرآیند ترجمه نامیده می‌شود.
• مرحله ۴: موتور JSP سرولت را به فایل اجرایی .class کامپایل می‌کند. این فایل به موتور سرولت ارسال می‌شود. این فرآیند کامپایل یا مرحله پردازش درخواست نامیده می‌شود.
• مرحله ۵: موتور سرولت (که یک بخشی از وب سرور است) فایل .class را اجرا می‌کند. خروجی یک فایل HTML است. موتور سرولت خروجی را به عنوان یک پاسخ HTTP به وب سرور ارسال می‌کند.
• مرحله ۶: وب سرور فایل HTML را به مرورگر مشتری ارسال می‌کند.

تفاوت بین JSF و jsp چیست؟

حال پس از پاسخ به سوال jsp چیست؟ به تفاوت آن با jsf می پردازیم. JSP به طور به JSF یا Jakarta Server Faces (JavaServer Faces سابق) مربوط می‌شود. JSF یک مشخصه Java برای ساخت برنامه‌های وب مدل-نما-کنترل‌کننده (Model-View-Controller)  (MVC) است. Jakarta Faces، یا Jakarta Server Faces و JavaServer Faces (JSF) سابق، یک مشخصه Java برای ساخت رابط کاربری‌های مبتنی بر اجزاء برای برنامه‌های وب است. این مشخصه، یک استاندارد در میان گروه توسعه‌دهندگان جاوا است که به عنوان بخشی از Java Platform، Enterprise Edition شناخته شده است. این یک چارچوب وب MVC است که با استفاده از اجزاء قابل استفاده مجدد در صفحه، ساخت واسط کاربری (UI) برای برنامه‌های مبتنی بر سرور را ساده می‌کند. این استانداردی برای چارچوب‌های وب جاوا مانند Eclipse Mojarra، MyFaces و PrimeFaces است. در حالی که استفاده از JSP به عنوان رابط کاربری در برنامه‌های قدیمی JSF رایج است، اما Facelets به عنوان فناوری مورد ترجیح برای پیاده‌سازی‌های مدرن JSF در نظر گرفته می‌شود.

کاربرد jsp

فرمت jsp به طور معمول برای ارائه اسناد HTML و XML استفاده می‌شوند، اما آنها با استفاده از OutputStream، می‌توانند انواع دیگری از داده‌ها را نیز ارسال کنند. محیط وب (Web container)، شیء‌های ضمنی JSP مانند درخواست (request)، پاسخ (response)، نشست (session)، برنامه (application)، پیکربندی (config)، صفحه (page)، محتوای صفحه (pageContext)، خروجی (out) و مدیرت خطاها (exception) را ایجاد می‌کند.

مزیت استفاده از jsp

صفحات با پسوند jsp نسبت به سرویس‌دهنده‌های سرولت مزیت‌ها بیشتری دارند:

• نگهداری آنها آسان‌تر است.
• نیازی به کامپایل یا استقرار مجدد برنامه نیست.
• JSP به کل API جاوا دسترسی دارند.
• JSP نسخه گسترش‌یافته‌ای از سرولت هستند.

ویژگی‌های jsp

• برنامه‌نویسی با پسوند jsp آسان است: زیرا تنها کافیست کدهای جاوا را به HTML/XML اضافه کنید.
• کاهش طول کد: در فرمت jsp از برچسب‌های عملیاتی، برچسب‌های سفارشی و غیره استفاده می‌کنیم.
• اتصال به پایگاه داده آسان است: اتصال وبسایت به پایگاه داده آسان است و اجازه می‌دهد به راحتی داده‌ها را از پایگاه داده بخوانیم یا بنویسیم.
• ایجاد وبسایت‌های تعاملی: در jsp می‌توانیم صفحات وب پویا ایجاد کنیم که به کاربر کمک می‌کند در محیط زمان واقعی تعامل داشته باشد.
• قابل حمل، قدرتمند، انعطاف‌پذیر و نگهداری آسان: زیرا JSP مستقل از مرورگر و سرور است.
• بدون نیاز به استقرار و کامپایل مجدد: فایل jsp پویا، امن و مستقل از پلتفرم است، بنابراین نیازی به کامپایل مجدد ندارد.
• توسعه به عنوان سرولت: چون دارای تمام ویژگی‌های سرویس‌دهنده‌ها (servlets)، شیء‌های ضمیمه، برچسب‌های سفارشی (custom tags) و سینتکس JSP است

نحوه استفاده از کد جاوا در jsp

صفحات JSP می‌توانند بر روی هر وب سروری که سرویس‌دهنده‌های جاوا را پشتیبانی می‌کنند استفاده شوند. به طور کلی، JSP همچنان یک انتخاب محبوب برای ساخت برنامه‌های وب پیچیده در جاوا است.

عناصر پایه‌ای JSP در جاوا عبارت‌اند از:

تگ Scriptlet: از این تگ برای نوشتن کدهای جاوا در صفحه JSP استفاده می‌شود. این تگ در داخل تگ‌های <% و %> قرار دارد.

مثال تگ Scriptlet:

<%
    int a = 5;
    int b = 10;
    int c = a + b;
%>

تگ Expression: این تگ برای ارزیابی یک عبارت و نمایش نتیجه آن در صفحه وب استفاده می‌شود. این تگ در داخل تگ‌های <%= و %> قرار دارد.

مثال تگ Expression:

<%=c %>

تگ Declaration: این تگ برای اعلام متغیرها و متدهایی که می‌توانند در سراسر صفحه JSP استفاده شوند، استفاده می‌شود. این تگ در داخل تگ‌های <%! و %> قرار دارد.

مثال تگ Declaration:

<%! int d = 20; %>

تگ Directive: مخزن JSP دستورات از تگ Directive دریافت می‌کند. این تگ در داخل تگ‌های <%@ و %> قرار دارد.

مثال تگ Directive:

<%@ page language="java" contentType="text/html; charset=UTF-8"
    pageEncoding="UTF-8" %>

سینتکس موجود در jsp به شرح زیر است:

<html>
<head>
<title>JSP Test Page - ITport</title>
</head>
<body>
<%@ page session = "true" %>
<%
int i = 10;
int j = 20;
int sum  = i + j;
out.println("Sum of i and j will be: "+sum);
%>
</body>
</html>

به نظر شما آیا عمر استفاده از JSP به پایان رسیده است یا خیر؟

در صورتی که در خصوص فایل jsp سوال یا مشکلی دارید آن را در قسمت دیگاه های این آموزش آی تی پورت با ما درمیان بگذارید.