تاریخچه شرکت اپل از شروع مدیریت استیو جابز تا ۲ تریلیون دلار شدن اپل با تیم کوک
شرکت اپل یکی از بزرگترین و پرآثارترین شرکتهای فناوری اطلاعات در جهان است که محصولات و خدمات متنوعی از اسمارتفونها و رایانهها تا نرمافزارها و خدمات آنلاین ارائه میدهد. تاریخچه این شرکت، با تأسیس آن در آغاز دهه ۱۹۷۰ توسط استیو جابز، استیو ووزنیاک و رون وین به شکلی جذاب آغاز میشود. اپل ابتدا به تولید رایانههای شخصی با نام “اپل ۱” و “اپل ۲” معروف بود و با محصولات نوآورانهای مانند رایانههای Macintosh و اسمارتفونهای iPhone به موفقیتهای فراوان دست یافت.
در دهههای اخیر، اپل به یکی از بزرگترین شرکتهای فناوری در جهان تبدیل شده و محصولاتی نظیر آیپد، آپل واچ، و خدماتی مثل iTunes، App Store و Apple Music را معرفی کرده است. از دیگر ویژگیهای مهم اپل تأکید بر طراحی زیبا و کیفیت ساخت محصولات خود، همچنین ایجاد یک اکوسیستم متکامل از سختافزارها و نرمافزارها برای کاربران خود است. اپل به عنوان یک نماد برای نوآوری و ارتقاء تکنولوژی به طور چشمگیری تاثیر گذار بوده و میتواند با تاریخچهای پر از تغییر و رشد به عنوان یکی از رهبران جهانی در عرصه تکنولوژی شناخته شود.
تاریخچه محصولات شرکت اپل
شرکت اپل در یکم آوریل ۱۹۷۶ توسط استیو جابز، استیو وزنیاک و رونالد واین تاسیس شد. این شرکت در اصل برای فروش کیت رایانهای که استیو جابز به همراه دوستانش در گاراژ خانه خود ساخته بود، تاسیس شد. آنها کیت رایانهای خود را Apple I نامیده بودند.
اپل در سوم ژانویه ۱۹۷۷ رسماً به عنوان یک شرکت تجاری کار خود را آغاز کرد. در این زمان رونالد واین سهم خود را به ازای دریافت ۸۰۰ دلار فروخت و از دوستانش جدا شد. از آن همان ابتدا این شرکت را به نام «شرکت اپل کامپیوتر» میشناختند تا اینکه در سال ۲۰۰۷ واژه کامپیوتر از آن حذف شد و حالا آن را فقط اپل مینامند.
در همان سال آنها دومین محصول اپل را که Apple II نام داشت، روانه بازار کردند که فروش خوبی داشت. در سال ۱۹۸۰ نیز سومین نسخه از این رایانه وارد بازار شد. این محصولات چنان اعتبار و آوازهای به اپل بخشید که این شرکت توانست در عرضه اولیه سهام خود در بورس رکورد قیمتهای سهام عمومی را بشکند. تا قبل از آن رکورد قیمت سهام عمومی در عرضه اولیه در دست شرکت خودروسازی فورد بود، اما وقتی سهام اپل وارد بورس شد، همه رکوردها را شکست.
مهمترین محصول بعدی اپل در آن زمان رایانه مکینتاش بود که در ۱۹۸۴ تولید شد. این محصول برای اولین بار با یک آگهی تلویزیونی ۱. ۵ میلیون دلاری با نام «۱۹۸۴» که توسط ریدلی اسکات ساخته شده بود، معرفی شد. فروش مکینتاش فراز و فرودهایی داشت. فروش اولیه آن موفقیت آمیز بود اما به تدریج به خاطر قیمت بالای آن و طیف محدود نرمافزارهای سازگار با آن رو به کاهش نهاد. پس از مدتی اپل توانست با قیمت اولین چاپگر لیزری و یک بسته نرم افزاری سازگار با مکینتاش فروش آن را بهبود بخشد.
در حال حاضر محصولات شرکت اپل در دنیای فناوری نقش بسیار مهمی ایفا میکنند و از ارزش بسیاری برخوردار هستند. اپل با تأکید بر طراحی زیبا، کیفیت بالا، و نوآوریهای پیشرفته، توانسته است با تمامی محصولات خود به تاثیرگذارترین شرکتهای فناوری در جهان تبدیل شود. مثلاً iPhone به عنوان یکی از پیشروهای صنعت اسمارتفونها و iPad به عنوان یکی از محبوبترین تبلتها در دنیا شناخته میشوند. در ادامه لیست برخی از محصولات کمپانی اپل را مشاهده می کنید:
- iPhone: ایفون، به عنوان تلفن هوشمند شاخص اپل، توانسته است تاکنون با طراحی زیبا، عملکرد عالی، و اپلیکیشنهای فراوانی که برای آن طراحی شده است، جایگاه برجستهای را در بازار تلفنهای هوشمند دنیا پیدا کند. آیفون شامل سریهای مختلفی مانند iPhone ، iPhone Pro و Max، و iPhone SE است. این تلفنها دارای دوربینهای عالی، عمر باطری طولانی، و امکانات متعددی برای کاربران حرفهای و عادی هستند.
- iPad: تبلتهای اپل، از جمله iPad Pro و iPad Air، تجربه کاربری منحصر به فردی ارائه میدهند. صفحه نمایش با کیفیت تصویری فوقالعاده و پشتیبانی از Apple Pencil تبلتهای اپل را برای طراحان و هنرمندان جذاب کرده است.
- MacBook: لپتاپهای مکبوک از جمله MacBook Air و MacBook Pro با طراحی فوقالعاده نازک و سبک و عمر باطری طولانی هستند. این دستگاهها برای کاربرانی که نیاز به قدرت محاسباتی بالا و حمل آسان اهمیت دارد، مناسب هستند.
- iMac: کامپیوترهای دسکتاپ iMac با طراحی بینظیر خود و صفحه نمایش با کیفیت ۴K و ۵K تجربه کاربری بینظیری را ارائه میدهند. این دستگاهها علاوه بر ظاهر زیبا، عملکرد بالا نیز دارند.
- Apple Watch: اپل واچ یکی از محبوبترین ساعتهای هوشمند جهان است و علاوه بر نمایش ساعت، ویژگیهای پیشرفته برای پایش سلامتی و ورزشی فراهم میکند. همچنین قابلیت اتصال به آیفون را دارد.
- AirPods: هندزفری بیسیم اپل با کیفیت صدای برتری که دارد اتصال بیسیم بیدردسری به دستگاههای اپل ارائه میدهند.
- Apple TV: ابزاری برای پخش محتوای ویدیویی و موسیقی در تلویزیون با کیفیت بالا و قابلیت دسترسی به برنامهها و خدمات استریمینگ.
- HomePod: بلندگو هوش مصنوعی اپل با کیفیت برای پخش موسیقی با سرعت و وضوح بالا.
- Mac Mini: یک کامپیوتر دسکتاپ کوچک و قدرتمند با امکانات بالا.
- iPad Mini: نسخه کوچکتر تبلت اپل با اندازهای جیبی و انعطافپذیر.
هر یک از این محصولات جزء اکوسیستم گسترده اپل هستند که تجربه کاربری یکپارچهای ارائه میدهند و به کاربران امکان انجام وظایف متنوعی را با دستگاههای مختلف میدهند. این محصولات تاثیر فراوانی در دنیای فناوری داشتهاند و به دنیای مدرن امکاناتی نوین افزودهاند.
رفتن استیو جابز و دوران رکود اپل
در سال ۱۹۸۵ بین مدیرعامل اپل، جان اسکولی و استیو جابر یک جنگ قدرت تمام عیار درگرفت. هیئت مدیره اپل از اسکولی خواسته بودند استیو جابز را کنترل کند و اجازه ندهد با تولید و طراحی دستگاههای آزموده نشده و جدید هزینههای سنگینی را روی دست شرکت بگذارد. در مقابل استیو جابز هم دستورات اسکولی را نادیده میگرفت و سعی میکرد با استفاده از نفوذ خود اسکولی را برکنار کند. در این میان اعضای هیئت مدیره شرکت طرف اسکولی را گرفتند و وظایف مدیریتی استیو جابز را از او سلب کردند. جابز هم در پی این تصمیم از اپل استعفا کرد و همان سال شرکت NeXT را تاسیس کرد.
در سال ۱۹۸۵ بین مدیرعامل اپل، جان اسکولی و استیو جابز یک جنگ قدرت تمام عیار درگرفت. در نهایت جابز از اپل استعفا کرد و همان سال شرکت NeXT را تاسیس کرد
اپل چند سال بعد نسخه پیشرفته تری از مکینتاش را ساخت که به پاوربوک مشهور شد. پاوربوک و برخی از دیگر محصولات اپل در این سالها موفقیتهایی را برای این شرکت به ارمغان آوردند. اما محصولات بعدی اپل موفقیت چندانی به بار نیاورد. مدیران شرکت پس از تجربه چند شکست پیاپی تصمیم گرفتند وارد بازار ابزارهای غیررایانهای مثل دوربین دیجیتال، سی دی پلیرهای قابل حمل، اسپیکر و غیره شوند. اما در این راه هم موفقیتی نصیب اپل نشد و قیمت سهام آن روز به روز پایینتر میآمد. بسیاری معتقد بودند پیش بینیهای نادرست اسکولی از تغییرات بازار علت شکستهای پیاپی اپل است. به همین خاطر پس از چندی مایکل اسلیندر را جایگزین اسکولی کردند.
یکی دو سال بعد اسپلیندر هم جای خود را به گیل آمیلیو داد. مدیر عامل جدید اپل تغییرات گستردهای را در شرکت به وجود آورد. از جمله سعی کرد سیستم عامل مک را بهبود ببخشد که در این زمینه موفقیتی به دست نیاورد. اقدام مهم دیگر وی که سرآغاز حرکتی برای رشد دوباره اپل شد، این بود که استیوجابز را به شرکت برگرداند. اما چندی نگذشت که شکستهای شرکت گریبان آمی لیو را هم گرفت و هیئت مدیره بار دیگر استیو جابز را برگرداند.
بازگشت استیو جابز و پایان دوره افول
ورود استیو جابز آیندهای درخشان را برای اپل نوید میداد. در ۱۹۹۸ این شرکت خط تولید رایانههای آی مک را به راه انداخت. آی مک طراحی شخصی به نام جاناتان ایو بود، همان کسی که چندی بعد آیپاد و آیفون را طراحی کرد. اپل توانست در عرض ۵ ماه حدود ۸۰۰ هزار دستگاه آی مک بفروشد. فروش این محصول سود کلانی نصیب این شرکت کرد.
در سالهای بعد اپل توانست شرکتهای زیادی را خریداری کند. این شرکت در سال ۲۰۰۱ سیستم عامل Mac OS X را طراحی کرد و در سالهای بعد آن را توسعه داد. در همان سال محصول دیگری از اپل وارد بازار شد که فروش خیره کنندهای به همراه داشت: دستگاه پخش موسیقی قابل حمل آیپاد. در عرض ۶ سال حدود ۱۰۰ میلیون از این دستگاه به فروش رفت. سال ۲۰۰۳، اپل ابتکار دیگری به خرج داد و یک فروشگاه آنلاین با عنوان iTunes Store تاسیس کرد. کاربران میتوانستند با پرداخت ۹۹ سنت به ازای هر آهنگ موسیقیهای مورد علاقه خود را دانلود کنند. این فروشگاه به سرعت جایگاهی برتر در زمینه فروش آنلاین موسیقی به دست آورد، به طوری که تا ۱۹ ژوئن سال ۲۰۰۸ بیش از ۵ میلیارد آهنگ از آن دانلود شد.
اپل در سال ۲۰۰۷ از محصولات جدید خود آیفون و اپل تیوی رونمایی کرد و بلافاصله ارزش سهام شرکت رشد انفجاری به خود گرفت
سال ۲۰۰۶ اپل با همکاری اینتل اولین لپ تاپ خود را که MacBook Pro نام داشت، روانه بازار کرد. در طول چند سال بعد اپل محصولات زیادی را با استفاده از تراشهها و پردازندههای اینتل وارد بازار کرد. رشد تصاعدی ارزش سهام اپل در این سالها خود نشان از موفقیتهای بیشماری بود که با حضور استیو جابز نصیب این شرکت شد.
در سال ۲۰۰۷ استیو جابز در نمایشگاه Macworld Expo اعلام کرد از این پس واژه کامپیوتر از عنوان شرکت «اپل کامپیوتر» حذف خواهد شد، چرا که بازار رایانه دیگر تنها هدف فعالیتهای این شرکت نخواهد بود. انتشار این خبر همراه شد با رونمایی اپل از محصولات جدید خود: آیفون و اپل تی وی روز بعد ارزش سهام اپل رشد انفجاری به خود گرفت و لحظه به لحظه افزایش یافت.
در همین سال اپل فروشگاه آنلاینی به نام «App Store» تاسیس کرد که کاربران آیفون و آیپاد تاچ میتوانستند نرم افزارها و برنامههای کاربردی مورد علاقه خود را دانلود کنند. در عرض یک ماه این فروشگاه ۶۰ میلیون برنامه و نرم افزار فروخت و به طور متوسط روزانه یک میلیون دلار از این راه درآمد کسب میکرد. اما بلندپروازیهای استیو جابز با چند میلیون دلار ارضا نمیشد و پیش بینی میکرد که این فروشگاه به یک تجارت میلیارد دلاری تبدیل شود. سه ماه بعد از راه اندازی این فروشگاه اعلام شد محبوبیت آیفون، اپل را به سومین سازنده بزرگ گوشیهای تلفن همراه تبدیل کرده است.
در سال ۲۰۱۰ اپل برای اولین بار رایانه لوحی آیپد را تولید کرد. این محصول زمانی که وارد بازار آمریکا شد، در عرض یک هفته پانصد هزار دستگاه از آن به فروش رفت.
اپل پس از مرگ استیو جابز
استیو جابز که از سال ۲۰۰۹ حضورش در اپل به خاطر بیماری سرطان کمرنگ شده بود، در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۱ اعلام کرد برای انجام معالجات مدتی در اپل حضور نخواهد داشت. در دورههایی که جابز در اپل حضور نداشت، تیم کوک کارهای او را انجام میداد، اما در تصمیمات راهبردی شرکت نظر جابز را جویا میشدند. در ژوئن همین سال استیو جابز در اقدامی غیرمنتظره دوباره سکان اپل را دست گرفت و از طرح این شرکت در حوزه پردازش ابری که iCloud نام داشت، پرده برداشت.
بسیاری معتقدند جای جابز همیشه در اپل خالی خواهد بود
در ۲۴ آگوست ۲۰۱۱ استیو جابز از مدیرعاملی این شرکت استعفا کرد و تیم کوک به جای او نشست. البته جابز هم بر صندلی ریاست شرکت نشست. این شرکت چندی بعد در ۴ اکتبر ۲۰۱۱ از عرضه گوشی آیفون اس ۴ خود خبر داد که دارای ویژگیهای منحصر به فردی بود. دستیار نرم افزاری هوشمند که به Siri معروف شد، از مهمترین ویژگیهای این محصول بود. اپل این گوشی را در ۱۴ اکتبر رسماً وارد بازار کرد و در همان سه روز اول بیش از ۴ میلیون از آن را فروخت. آیفون اس ۴ نه تنها رکورد فروش محصولات اپل را که رکورد فروش همه گوشیها را شکست.
اما روز ۵ اکتبر اپل بیش از هر زمان دیگری خبرساز شد، این بار نه به خاطر عرضه یک محصول جدید یا اتخاذ یک تصمیم راهبردی دیگر. این بار خبری از این شرکت منتشر شد که خیلیها را بهت زده کرد: استیو جابز درگذشت.
بسیاری مرگ استیو جابز را پایان یک دوره مهم در اپل میدانستند. حضور استیو جابز چنان اعتباری به اپل بخشیده بود که انتشار خبر مرگ او به کاهش ارزش سهام این شرکت انجامید. بسیاری معتقدند جای جابز همیشه در اپل خالی خواهد بود، هر چند که وی در زمان حیات خود گروهی از مدیران قوی و کارکشته را پرورش داده بود. خیلیها هم به تیم کوک که هم اکنون مدیر عاملی اپل را در دست گرفته است، خوش بین هستند و معتقدند این شرکت سیاستها و راهبردهای بلندمدتی دارد و مرگ یکی از مدیران آن آسیب چندان جدی بدان وارد نمیکند.
به هر حال، بسیاری از منتقدان به این نتیجه رسیدند که شرکت اپل زیر نظر کوک همچنان موفقیت زیادی خواهد داشت. مدیر صندوق سرمایهگذاری جیمز آلتوشر، که از قبل پیشبینی کرده بود که اپل اولین شرکتی با ارزش ۱ تریلیون دلار خواهد شد، پس از درگذشت جابز در تصور خود ثابت قدم ماند.
اما حتی آلتوشر نیز در مورد اپل به عنوان اولین شرکت با ارزش ۲ تریلیون دلار تبادل نظر نکرد، که کمتر از نه سال پس از درگذشت جابز به دست آورده است. اپل در حال حاضر ۲.۶ تریلیون دلار ارزش دارد. همانطور که بازار تلفن همراه رشد میکرد، کوک به عنوان یکی از بهترین مدیران عامل تاریخ تجارت ثابت شد و با استراتژیهایی چون تقویت پرتفوی خدمات، موفق به ادامه رشد اپل شد.
از دیدگاه وال استریت، سوال بدون جوابی که به نظر میآید، این نیست که “آیا اپل موفقتر میشد اگر استیو جابز همچنان مدیرعامل بود؟” بهتر است این سوال باشد که “آیا یک اپل تحت نظر استیو جابز نتایج مالی بیسابقه تیم کوک را ترقی میدهد؟”
تیم کوک مدیر عامل جدید شرکت اپل
تیم کوک، به انگلیسی Timothy D. Cook نام دارد، مدیر ارشد فناوری آمریکایی است که از سال ۲۰۱۱ به عنوان مدیر عامل شرکت Apple Inc. فعالیت خود را شروع کرد.
کوک در سال ۱۹۶۰ در شهر رابرتسدیل ایالت آلاباما آمریکا متولد شد. وی دارای مدرک کارشناسی مهندسی صنایع از دانشگاه آوبرن در آلاباما میباشد و در سال ۱۹۸۸ مدرک کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار از دانشگاه دوک در دورهم در ایالت کارولینای شمالی ایالات متحده به دست آورده است. تیم کوک از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۴ در شرکت سازنده کامپیوتر International Business Machines Corporation (IBM) فعالیت داشته و موقعیت نهایی وی در این شرکت مدیر تأمین شمال آمریکا بود. سپس او به عنوان مدیر عملیات بخش معرفی محصولات در شرکت کامپیوتری Intelligent Electronics, Inc. (1994–۹۷) و سپس به عنوان مدیر اجرایی مواد شرکت سازنده کامپیوتری Compaq Computer Corporation (1997) فعالیت نمود.
زمانی که بنیانگذار شرکت Apple، استیو جابز در سال ۱۹۹۷ به این شرکت بازگشت، شرکت Apple در حال ورشکستگی بود. تیم کوک به عنوان مدیر عامل عملیات جهانی در این شرکت در سال ۱۹۹۸ به عنوان معاون انتخاب داده شد. بر اساس نظریهپردازی جابز و محصولات جدیدی مانند iMac، iPod و iPhone، توجه بسیاری از رسانهها جلب کردند. اما نقش موفقی که تیم کوک در بهینهسازی زنجیره تأمین و عملیات شرکت ایفا نمود، اهمیت بالایی داشت. او موفق به انتقال تولید محصولات Apple از کارخانههای خود به پیمانکاران خارجی شد. همچنین او توانست با افزایش فروش موجودی انبارهای اپل را به سرعت کاهش دهد به طوری که موجودی ابنارهای اپل را از ماهها به روزها کاهشداد. او با تمرکز بر محصولات مورد تقاضای و زنجیره تأمین مؤثر، Apple را در موقعیتی عالی قرار داد که بتواند قیمتها را بالا ببرد و هزینهها را کم نماید.
تیم کوک در سال ۲۰۰۰ به عنوان معاون ارشد عملیات، فروش و پشتیبانی جهانی در شرکت Apple فعالیت میکرد و دو سال بعد به عنوان معاون اجرایی عملیات و فروش جهانی منصوب گردید. در سال ۲۰۰۴ و در دورهای که استیو جابز بخاطر عمل جراحی برای درمان سرطان پانکراس به مرخصی رفت، تیم کوک به عنوان معاون اجرایی عملیات جهانی و فروش جهانی منصوب شد و به عنوان مدیر عامل موقت و رئیس بخش مکینتاش عمل مینمود. پس از بازگشت استیو جابز به Apple، تیم کوک در سال ۲۰۰۵ به عنوان مدیر عملیاتی شرکت انتخاب شد. در ژانویه ۲۰۰۹، استیو جابز برای بهبود وضعیت سلامتی خود تا پایان ژوئن مرخصی گرفت و اعلام کرد که تیم کوک به عنوان مدیر عامل موقت شرکت فعالیت خواهد کرد. دو ماه قبل از مرگ جابز در اکتبر ۲۰۱۱، جابز از سمت مدیرعاملی استعفا داد و کوک جانشین او شد. در عرض مدت چند ماه پس از این تغییر، قیمت سهام شرکت Apple تقریباً دو برابر شد و فروشها قوی باقی ماند.
یکی از اهم دستاوردهای تیم کوک، افزایش سهم اپل در بازار تلفنهای هوشمند و تبلتها بوده است. او با عرضه محصولاتی همچون آیفون و آیپد به بازار، توانسته است شرکت اپل را به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این دسته از محصولات تبدیل کند و رقبای قوی را پشت سر بگذارد. همچنین، تیم کوک با توسعهی خدماتی همچون iCloud، Apple Music و Apple Pay به اکوسیستم اپل ارزش افزوده داده و درآمد شرکت را افزایش داده است.
همچنین، تیم کوک با توجه به تعهدات اجتماعی شرکت اپل، به جلب افراد ماهر و متخصص از سرتاسر جهان برای کار در این شرکت پرداخته و ارتقاء سطح تنوع و شمولیت در اپل ترویج داده است. این مسائل به عنوان دستاوردهای مهم تیم کوک در مدیریت اپل به شمار میروند.
رقبای شرکت اپل
شرکت اپل در دنیای فناوری با تعدادی از قدرتمندترین و تاثیرگذارترین رقبا روبهرو است. یکی از قویترین رقبا در صنعت تلفنهای هوشمند، شرکت سامسونگ است. سامسونگ به عنوان یکی از اولین تولیدکنندگان تلفنهای هوشمند از طریق سری Galaxy به بازار معرفی شد و به سرعت جایگاه خوبی در میان کاربران دنیا پیدا کرد. این رقیب قوی با انتشار تلفنهای هوشمند با امکانات متعدد و نمایشگرهای بزرگ، بازار اپل را به چالش میکشد.
گوگل نیز با سیستم عامل اندروید و دستگاههای پرطرفداری مانند پیکسل در خصوص تلفنهای هوشمند به رقابت با اپل میپردازد. این رقیب با ارائه خدمات ابری و بهینهسازی تجربه کاربری، خود را به عنوان یک چالش جدی برای اپل معرفی کرده است. علاوه بر این، شرکتهایی همچون هوآوی و شیائومی نیز در بازار تلفنهای هوشمند به نیرویی بزرگ در رقابت با اپل تبدیل شدهاند. این تولیدکنندگان دستگاههای متنوع با قیمتها و ویژگیهای گوناگون انتخابهای بسیاری را برای مصرفکنندگان ارائه میدهند و اپل تلاش میکنند تا با نوآوری و کیفیت خود، در بازار تلفنهای هوشمند ترافیکی بزرگ را به خود جلب کنند.
در دنیای رقابتی فناوری، شرکت مایکروسافت نیز از رقبای قوی اپل به شمار میرود. این شرکت به طور مداوم در زمینه نرمافزارها و خدمات متنوعی از فضای ابری تا سیستمعاملهای رایانههای شخصی و تجهیزات تلفنهای هوشمند فعالیت میکند. با محصولاتی مانند سری Surface و ویندوز، مایکروسافت تلاش میکند تا در خصوص اکوسیستمهای خود رقابتی جذاب ایجاد کند. این رقیب به عنوان یک شرکت نرمافزاری و سختافزار، با اپل در بسیاری از زمینههای فناوری به رقابت میپردازد و تلاش میکند تا با ارائه خدمات و محصولات جذاب، کاربران را به خود جذب کند.